Kom naar de Politiedialoog over datagedreven opsporen en vervolgen

De opsporing verandert. Waar vroeger intuïtie leidend was, werkt de politie steeds meer met digitale tools en algoritmes. Maar hoe borgt zij daarbij waarheidsvinding en rechtmatigheid? Zetten algoritmes de politie wel op het goede spoor? Of bevestigen ze een vooroordeel? Kan de politie de rechter wel uitleggen hoe zij tot bewijs is gekomen? En hoe zit het met privacy?

Hoe gaan we van tactiek naar datagedreven opsporen én vervolgen? Die vraag staat centraal tijdens de Politiedialoog, op 28 oktober bij de Politieacademie in Apeldoorn. Politiecollega’s, onderzoekers en experts op juridisch en justitieel gebied gaan met elkaar het gesprek aan, in twee rondes. In ronde 1 staat de vraag centraal: kunnen algoritmes worden gebruikt voor waarheidsvinding? In ronde 2 draait het om de vraag: hoe rechtmatig is het gebruik van datagedreven tools?

Niet blind vertrouwen op techniek

Wendy Schreurs, onderzoeker intelligence en datagedreven werken aan de Politieacademie, verzorgt de inleiding op de dialoog. Volgens haar kan datagedreven opsporing goed werken, maar niet als we daarbij blind vertrouwen op de techniek. Ze vraagt zich hardop af of de politie eigenlijk wel klaar is voor datagedreven werken. ‘Data zijn een heel mooie bron van informatie over criminaliteit. Criminelen gebruiken steeds vaker heel veel data, bijvoorbeeld om binnen netwerken met elkaar te communiceren. Tegelijkertijd word je als politie overspoeld met data, waardoor het noodzakelijk wordt om te prioriteren. Het heeft dus positieve, maar ook minder positieve kanten.’

Organisatie inrichten

‘Het is belangrijk dat we de politieorganisatie zo inrichten dat we met al die data om kunnen gaan’, zegt Wendy. ‘Op een ethische, rechtmatige en verantwoordelijke manier. We gebruiken data tenslotte om criminelen mee te vangen. We hebben daarbij ook te maken met de burger, die de politie moet kunnen vertrouwen. Je moet als politie transparant zijn in wat je allemaal doet met data en algoritmes. Daar zijn we als politie steeds meer mee bezig, maar dat kan nog wel wat meer.’

Menselijke kant

‘In het hele proces rondom politie en omgaan met data is de mens heel erg belangrijk’, vervolgt Wendy. ‘Je kunt het als politie technologisch en organisatorisch nog zo goed inrichten, uiteindelijk neemt een mens de beslissingen. De politie moet meer aandacht aan de menselijke kant besteden. Te beginnen met de politieagent die met data moet werken. Die moet kunnen interpreteren wat daarmee gebeurd is. Want data en algoritmes zijn niet de waarheid, maar interpretaties van de werkelijkheid.’

Kritische houding

‘Het is aan de mens om betekenis aan data te geven’, weet Wendy. ‘Het is dus belangrijk dat degene die de beslissingen neemt, weet op basis van welke informatie hij deze beslissingen neemt. Uiteindelijk moeten alle huidige politiemedewerkers meer datageletterd worden. Goed worden opgeleid om met data om te kunnen gaan. Collega’s moeten een kritische houding leren krijgen ten opzichte van de data die ze krijgen. Niet ervan uitgaan dat wanneer het algoritme iets zegt, het dus wel waar zal zijn.’

Meer weten en aanmelden? Bekijk de Politiedialoog: datagedreven opsporen in onze agenda.