Op deze plek zou ik een groots project kunnen presenteren om ook in mijn Eenheid Midden-Nederland de opsporing ‘toekomstbestendig’ te maken. Met gepaste trots presenteerde ik u dan de hotemetoten die lid waren van onze commissie. Stuk voor stuk ‘topdeskundigen’, of mannen - en een enkele vrouw- met een bak aan managementervaring. Ik ging u vast de contouren van en masterplan presenteren, dat volgens een strak tijdschema werd uitgerold. Dit hele proces zou worden gekoppeld aan scherpe targets, geoperationaliseerd met meetbare doelen.
Maar vanaf dit voorjaar gaan we het in onze eenheid eens iets heel anders proberen. Je kan het gerust een anti-project noemen. Wat dat inhoudt?
1 Geen vast doel
Ik werk niet voor niets met de titel ‘reisleider herijking opsporing’. Een reisleider doet, zoals u weet, meer dan een gezelschap zo snel mogelijk van a naar b vervoeren. Hij of zei leidt de reiziger langs interessante zijpaden en omwegen. Ik wil daar nog verder in gaan, namelijk door vooraf niet vast te leggen waar we uitkomen. De welbekende stip aan de horizon is immers een illusie, of anders gezegd, die blijkt zich steeds weer op een andere plek te bevinden. De wereld om ons heen verandert razendsnel. Dus als je de opsporing toekomstbestendig wil maken moet je rekening houden met die veranderingen.
2 Dialoog met iedereen
Als ik op een rustige zaterdagavonddienst de tijd heb om met collega’s te praten, kom ik vaak zo veel te weten over wat er nodig is om de opsporing (en al het werk van de politie) bij de tijd te houden en te versterken. De dienstdoende rechercheurs vertellen wat ze missen om hun werk te verbeteren. Een collega vertelt over een Hbo-opgeleide partner die nog intern tegen zoveel muren aanloopt dat die bij de politie dreigt af te haken. Ik leer van de politie-collega’s die betrokken zijn bij ZSM-aanpak. Ik kan praten met de professionals die hen helpen zaken snel af te handelen: van het OM, van slachtofferhulp, de reclassering, de jeugdbescherming. Allemaal hebben ze ideeën over hoe hun en ons werk nog beter kan. In de meldkamer hoor ik nieuwe dingen over wat we met cameratoezicht nog kunnen bereiken en hoe we informatie aan elkaar kunnen knopen.
Je leert kortom door de dialoog met elkaar, of het nu om de aanpak van (georganiseerde) ondermijnende criminaliteit, de verbetering van de burgeropsporing ,of de aanpak van cybercrime gaat. En als ik het over ‘elkaar heb’ dan bedoel ik nadrukkelijk ook professionals uit andere sectoren en betrokken (en op deelterreinen deskundige) burgers.
3 Werken met een open mind
Het werken aan een toekomstbestendige opsporing lukt alleen met een open mind. Door die mentale instelling ga je doelen verkennen die je vooraf niet bedacht hebt, of het gesprek aan met de collega’s waarnaar te vaak niet wordt geluisterd. Een open mind betekent bijvoorbeeld ook dat je een oudere generatie niet afschrijft, maar gebruikmaakt van ervaring en praktijkkennis. En dat je van jongeren niet eist dat ze zich conformeren, maar juist benieuwd bent naar de manier waarop zij als vertegenwoordigers van de ‘generatie y’ tegen vraagstukken aankijken.
4 Geen targets, maar een substantiële verandering
Ik hoor sommigen van u nu al mompelen: maar wat levert dit alles op? Zonder targets wordt het toch een en al vrijblijvendheid? Aan hen is het antwoord dat we juist werken aan een (cultuur) verandering die een enorme impact zal hebben. We willen dat ieder van ons zichzelf verantwoordelijk voelt om alles te doen om de veiligheid van burgers te verbeteren. De (opsporings-)professional van de toekomt moet zich steeds afvragen: wat kan ik doen voor een betere en dus meer betekenisvolle opsporing? Wat betekent dat voor mij? Wat betekent dat voor onze organisatie? Dat is wat we bedoelen met eigenaarschap. Goed eigenaarschap valt wellicht lastig te meten. Maar als je met je ogen en oren rondloopt in de organisatie, en het gesprek aangaat, heb je echt geen meetbare targets nodig om vast te stellen of dat eigenaarschap er wel of niet is.
Bent u zelf ook bezig met het werken aan een cultuurprogramma, of spreekt ons anti-project u aan? Mail dan naar: kwaliteitopsporing@politie.nl
Columnist van dienst: Margriet Algera
Reisleider Herijking Opsporing Midden Nederland
