Willem Sebel wordt op 4 april 1901 in Vlaardingen geboren, zoon van visser Gerrit Sebel en Maria van Dorp. Hij groeit daar op met zijn twee zussen in een gereformeerd gezin en gaat na de lagere school werken als fabrieksarbeider. Zijn dienstplicht vervult Willem in 1921 bij de cavalerie in Den Haag en Breda.
In Nederland wordt in 1919 het Korps Politietroepen (PT) opgericht met als taken de politiedienst voor het leger, grensbeveiliging en militaire bijstand. Willem komt door de selectie en treedt in juni 1924, nu als vrijwilliger, in militaire dienst. Na zijn opleiding in Nieuwersluis volgen plaatsingen bij de Groep Simpelveld in Zuid-Limburg en kort daarop bij de Bereden Afdeling in Amsterdam. Toch heeft hij andere ambities en verbindt hij zich in 1925 als marechaussee te paard bij de Koninklijke Marechaussee. Na zes maanden opleiding in Apeldoorn wordt hij ingedeeld bij marechausseebrigades in o.a. Almelo en Hardenberg. Bij de gemeente Hardenberg kan hij een aanstelling als veldwachter krijgen en na bijna tien jaar dienst bij de Marechaussee wordt hem per 1 januari 1935 eervol ontslag verleend. In dat jaar trouwt hij met Willemina Mensink en het echtpaar krijgt de komende jaren vier dochters en een zoon.
Na de mobilisatie in 1939 zijn in Hardenberg en omgeving grenstroepen gestationeerd met commandoposten in Hardenberg. Op 10 mei, meteen nadat Duitse troepen onze grenzen passeren, worden door de grenstroepen de bruggen over het Overijsselskanaal opgeblazen. In opdracht van een van de commandanten, vernielt Sebel de telefoons na het verlaten van de commandoposten. Ook de Vechtbrug in Hardenberg wordt, na een korte vuurwisseling met een Duitse voorhoede, opgeblazen. Sebel kon nog op tijd de omwonenden waarschuwen om hun huizen te verlaten. Daarna komt hij ongelukkigerwijs terecht tussen het vuren van een terugtrekkend grensdetachement en Duitse troepen die vanuit het zuiden het stadje naderen. Hij rapporteert later over deze gebeurtenissen en schrijft vol trots over het optreden van de Nederlandse soldaten.
Verzetsman Sportel uit Hardenberg typeert hem: ‘Sebel stond bekend als een verbeten vaderlander, die niet verdragen kon het grote onrecht wat door de Duitsers werd gedaan. Als politieman was hij soms gevaarlijk voor zichzelf, omdat hij niets ontzag. Dit is hem wel eens euvel geduid en dit had overplaatsing tot gevolg.’ Die strafoverplaatsing gebeurde op 15 april 1942 en wel naar het streekdorp Lutten binnen de gemeente. Zijn gezin verhuist mee. In deze periode is Willem al bezig met hulp aan onderduikers. In het frame van zijn fiets verstopt hij distributiebonnen om ze zo veilig tussen Lutten en Hardenberg te kunnen vervoeren.
Vooruitlopend op de reorganisatie van de politie worden in december 1942 de gemeenteveldwachters op het platteland onder bevel gesteld van de Marechaussee. Sebel behoort nu weer tot de marechausseebrigade Hardenberg. Bij de reorganisatie van maart 1943 krijgt hij een aanstelling als opperwachtmeester der Staatspolitie met een indeling bij de ‘Marechaussee (Gendarmerie)’, groep Hardenberg. Naast politiedienst vervult de Marechaussee tevens parketdienst en Sebel wordt in juni 1943 overgeplaatst naar de Parketgroep Rotterdam. Of deze overplaatsing naar zijn wens was, weten we niet. Kort daarop per 1 augustus wordt een zelfstandige Parketwacht opgericht (scheiding tussen organen van justitie en politie) en wordt Sebel aldaar aangesteld als opperwachtmeester der Parketwacht.
In november 1943 wordt een detachement van de Parketwacht ‘uitgezet’ in Havelte, vallend onder de Parketgroep Assen. Sebel krijgt het commando en heeft zijn bureau in Wapserveen. De aanwezigheid van dit detachement heeft te maken met de fliegerhorst Havelte, waarvan de aanleg in november 1942 met gebruik van dwangarbeiders was begonnen. Maar voordat het vliegveld in gebruik kon worden genomen, wordt het in september 1944 bij de operatie Market-Garden zwaar gebombardeerd.
Ook in Havelte werkt Willem illegaal. Met een dienstauto en onder de dekmantel van de Parketwacht verricht hij koeriersdiensten voor de Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers (LO) en het Nationaal Steunfonds (NSF) vaak op het traject Zwolle-Leeuwarden, en tevens naar Arnhem. Het detachement werd na het bombardement opgeheven. Willem wordt dan ‘geparkeerd’ bij de Parketgroep Zwolle en krijgt een kamer in de marechausseekazerne aan de Meppelerstraatweg. Dankzij de medewerking van zijn groepscommandanten in Rotterdam en in Zwolle kan hij nu volledig illegaal werken. Na het uitroepen van de spoorwegstaking op 17 september (ter ondersteuning van Market-Garden) vervoert hij grote sommen geld voor de stakende spoorwegmensen in de noordelijke provincies. Bovendien brengt hij talrijke leden van vliegtuigbemanningen, neergekomen in de Noordoostpolder, van Kampen naar Zwolle.
Door domme pech wordt hij in het Dominicanenklooster in Zwolle op 19 maart aangehouden. Dit klooster werd in september 1944 voor legering in gebruikgenomen door het Directoraat Generaal van Politie. Sebel wil daar een andere illegale werker spreken. Een kapitein ziet hem in het gebouw lopen en vraagt zich af wat een parketwachter hier doet. Willem wordt door de Sicherheitspolizei opgehaald en via hun dienststelle naar het Huis van Bewaring gebracht zonder verhoor of mishandeling.
Wanneer eind maart een aanslag plaatsvindt op een spoorbrug, kan represaille niet uitblijven. In de vroege morgen van 31 maart worden vijf gevangenen, waar onder Willem Sebel uit het Huis van Bewaring gehaald en naar de Meppelerstraatweg net buiten de bebouwde kom gebracht. Manschappen van de Ordnungspolizei voeren de executie uit. Ter afschrikking moeten de lichamen de rest van de dag daar blijven liggen. De volgende dag wordt Willems lichaam met een bakfiets over veertig kilometer naar huis in Lutten gebracht. Willem Sebel wordt op 5 april in Lutten begraven. Het dorp was toen net vier dagen bevrijd.
Henk G. Westland
Belangrijkste bronnen:
• Historisch Centrum Overijssel, archief POD/PRA
• Ministerie van Defensie, Semi-Statisch InformatieBeheer
• Nationaal Archief, Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging
• NIOD, archief Erelijst en Stichting LOLKP
• Westland, Henk G., ‘Malheur in het klooster’, Marechaussee Contact, december 2015.
