Maak meer werk van gelijke kansen
Hoe kun je zorgen voor zo inclusief mogelijk beleid? Die vraag staat centraal in de master die Sam Schraven volgde aan de universiteit van Tilburg. Inclusiviteit staat als thema ook hoog op de agenda van de Nationale Politie. Daarom koos de masterstudent de Politieacademie, meer specifiek de MTL-opleiding, uit om veldonderzoek te doen.
Schraven wilde weten of er verschil was in de ontwikkeling van leiderschapskwaliteiten bij MTL-deelnemers met en zonder een migratieachtergrond. "Leiderschap is een soft skill. Dat is minder meetbaar en objectief te beoordelen. Volgens de vakliteratuur schuilt daarmee bij de beoordeling een gevaar voor vooroordelen en discriminatie: doe je het echt minder goed of erkent de beoordelaar je vaardigheden niet omdat jij die op een andere manier beoefent?"
Selectieprocedure
Uit haar interviews met zestien MTL-deelnemers plus een enquête onder hun praktijkbegeleiders over ontwikkelde leiderschapskwaliteiten vond Schraven geen verschillen tussen mensen met en zonder migratieachtergrond. De Politieacademie is dus met vlag en wimpel geslaagd voor de inclusiviteitstest? Nou nee, dat ook weer niet. Want Schraven heeft wel enkele tips voor hoe de opleiding van teamchefs beter en eerlijker zou kunnen.
Allereerst zou de selectieprocedure opener en objectiever mogen. "Je moet nu aangedragen worden door een leidinggevende uit je netwerk", licht Schraven toe. "Maar waarom mogen mensen zichzelf eigenlijk niet aanmelden? Dan is er minder ruimte voor vooroordelen en discriminatie en maken ook mensen met een minder sterk netwerk een kans."
Te meer daar teamchefs ook maar mensen zijn en eerder iemand selecteren die op hen lijkt. Zo vertelde een geïnterviewde die enige moeite had om aangedragen te worden: "Ik was anders, een andere manier van denken en een andere input." En een andere zei: "Ik denk dat we moeten zoeken naar diversiteit van leiderschapsstijlen. In ons team is de meerderheid van de chefs nog steeds van hetzelfde type." Schravens aanbeveling: "De selectie voor de MTL zou niet moeten afhangen van iemands netwerk, maar van iemands leiderschapskwaliteiten."
Praktijkbegeleider
Mensen werken gedurende hun MTL-opleiding als toegevoegd teamchef in een voor hen nieuw team. Ze krijgen begeleiding van een zittende teamchef. Schraven zag grote verschillen in de aanpak van deze praktijkbegeleiders.
Zo worden sommige MTL'ers van meet af aan in het team geïntroduceerd als teamchef en treffen anderen een werkplek aan waar niemand weet wie ze zijn en wat ze komen doen. Ook verschilt de bandbreedte van hun takenpakket nogal. "Sommigen kregen vergevorderde verantwoordelijkheid, anderen mochten nog steeds niet mee naar belangrijke MT-overleggen", vertelt Schraven. "Dat kan met iemands vaardigheden te maken hebben, maar ook met ruimte die een praktijkbegeleider biedt. Het zou goed zijn om hierover vanuit de opleiding heldere richtlijnen te geven, zodat iedereen in de praktijk gelijke leer- en ontwikkelmogelijkheden krijgt."
Wat is leiderschap?
De praktijkbegeleider beoordeelt de leiderschapskwaliteiten van de teamchef in opleiding. Dat is een te smalle basis, stelt Schraven. "Als de stijl van leiding geven bijvoorbeeld niet correspondeert, kan dat leiden tot een negatievere beoordeling."
Ze pleit voor meer afstand en meer beoordelaars, op de werkplek of vanuit de opleiding (multiperspectiviteit). Bovendien zou er een betere omschrijving mogen komen van wat die leiderschapskwaliteiten precies behelzen. "We doen alsof we weten wat leiding geven inhoudt, terwijl iedereen het toch heel moeilijk vindt om uit te leggen wat ze eronder verstaan." Gevraagd naar wat de MTL aan hun leidinggevende kwaliteiten had veranderd, noemde slechts eentje een gedragsverandering ("ik heb geleerd mijn team beter aan te sturen"). "Alle anderen spraken vooral over persoonlijke, psychologische groei, zoals meer zelfvertrouwen en zelfreflectie. Ze hadden weinig concreets te melden over wat ze nu beter konden als leidinggevende. Ook de praktijkbegeleiders benoemen de vaardigheden niet heel concreet." Haar tip voor de MTL: focus meer op gedragsverandering in plaats van op persoonlijke ontwikkeling.
Het competentieprofiel voor leidinggevenden bij de Politie, waarop de MTL is gebaseerd, bevat zeven vaardigheden: besluitvaardigheid, coachen, netwerken, politiek-bestuurlijke sensitiviteit, vermogen tot probleemanalyse, resultaatgerichtheid en samenbindend vermogen. "Het profiel is met opzet heel algemeen, zodat het in meer contexten past, bij blauw hetzelfde als bij de Vreemdelingenpolitie. Maar misschien is het beter om voor verschillende contexten ook specifieke profielen te maken. Dan weten mensen eerder: kan ik het of niet?"
Wil je de scriptie van Sam Schraven lezen? Stuur een mail sturen naar samhannahschraven@gmail.com
