Burgerparticipatie en de relatie met het publiek is een belangrijk onderdeel van de politiestrategie community policing. Waarom participeren burgers in het politiedomein en hoe kun je dat beïnvloeden als politie? Beantwoording van die vragen veronderstelt eerst inzicht in welk (participatie)gedrag burgers vertonen en wat hun drijfveren zijn. Recent promoveerde Wendy Schreurs, onderzoeker aan de Politieacademie, op dit onderwerp aan de Universiteit Twente.
Haar onderzoek laat zien dat er vier soorten participatie te onderscheiden zijn: sociale controle (bijv. het bespreken van asociaal gedrag met buren), responsieve participatie (bijv. het melden van een misdrijf aan de politie), collaboratieve participatie (bijv. het bijwonen van een vergadering met de
wijkagent) en detectie (bijv. lid worden van een buurtwacht). Met betrekking tot de psychologische drijfveren werd onder meer via een experiment aangetoond dat de attitude ten opzichte van burgerparticipatie in het politiedomein een sterke positieve voorspeller is voor alle soorten participatiegedrag. Dit betekent dat als burgers een positieve attitude hebben ten opzichte van burgerparticipatie in het politiedomein, ze eerder geneigd zullen zijn om deel te nemen aan alle vier soorten participatie. De attitude van burgers was positiever wanneer zij meer waarde hechtten aan morele waarden, en meer 'ander-betrokken' (otherconcerning) emoties ervoeren. Verder laten de resultaten ook zien dat verschillende soorten participatiegedrag op verschillende manieren
wordt beïnvloed door morele emoties. Morele emoties bleken geen invloed te hebben op collaboratieve participatie en detectie, maar wel op sociale controle en responsieve participatie.
Vanuit een praktisch perspectief geeft dit proefschrift inzicht in wat burgers drijft om deel te nemen aan het politiedomein. Wanneer de politie het participatiegedrag wil stimuleren, is het belangrijk om onderscheid te maken tussen verschillende soorten participatiegedrag. Verder wordt in de
communicatie met de burgers in het algemeen aanbevolen om rekening te houden met intuïtieve beslissingsprocessen, zoals morele waarden en emoties, en met overtuigingen van mensen over eigen en collectieve mogelijkheden en het nut van de gedragingen (efficacy). Hoewel dit proefschrift zich vooral focust op positieve vormen van burgerparticipatie en manieren om dit gedrag te stimuleren, is het in de praktijk belangrijk om ook rekening te houden met de ongewenste effecten van burgerbetrokkenheid in het politiedomein, bijvoorbeeld eigenrichting.
Concluderend belicht dit proefschrift het belang van het bestuderen van burgerparticipatie in het politiedomein vanuit burgerperspectief. Door de opkomst van internet, het gebruik van sociale media en de grotere toegankelijkheid van informatie over criminaliteit is het voor burgers makkelijker geworden om met andere burgers en instanties te communiceren en samen te werken. Burgers hebben meer mogelijkheden om zelf te participeren en zijn minder afhankelijk van de politie. Deze nieuwe mogelijkheden hebben geleid tot een toename van burgerparticipatie in het politiedomein en het verschuiven en vervagen van de scheidslijnen tussen de rol en verantwoordelijkheden van
politie en van burgers. Het is daarom belangrijk om als politie en burgers samen de discussie over deze rolverdeling gaande te houden, of met andere woorden:"Crossing lines together".
Schreurs, W. (2019). Crossing lines together: how and why citizens participate in the police domain. Enschede: University of Twente.
https://doi.org/10.3990/1.9789036548496
