Heb je al gehoord over mijn ‘nieuwe bijbel’? Dat vroeg lector Lisette Munneke me anderhalf jaar geleden tijdens een gesprek op de Hogeschool Utrecht. Nieuwsgierig informeerde ik naar de titel die mij zowel triggerde, als deed glimlachen.
Want ja, 'Epistemic Fluency' appelleerde enerzijds aan mijn overtuiging dat de hedendaagse professional zich steeds vaker moet verhouden tot verschillende kennisvormen (zie hieronder). Maar aan de andere kant is het een nogal vervreemdend begrip dat buiten spaarzame geïnteresseerden in kennismanagement en (wetenschaps)filosofie niet direct herkenning teweeg brengt.
Eerst maar eens wat achtergrond. Er zijn verschillende vormen van kennis. We kennen allemaal de 'harde' kennisvorm: theoretische, bewuste of objectieve kennis die afgebakend is en van hoofd tot hoofd kan worden gecommuniceerd, via geschreven of gesproken teksten. Dit is ook wel de standaardopvatting van kennis: kennis als ding.
Tegelijkertijd zijn er ook de 'zachte' vormen van kennis zoals impliciete, stilzwijgende ('tacit') of praktische kennis (('know-how') die onderdeel uit maken van professioneel handelen (zoals routines en werkwijzes) en van de context (een buurt, een casus). Doordat deze kennis meer in de vingers dan in het hoofd zit, is het ingewikkeld om deze cognitief (gesproken op of schrift) over te dragen. Dit is de opvatting van kennis (of 'kennen') als 'flow'.
In de hedendaagse realiteit van complexe maatschappelijke vraagstukken vormen deze brokken harde 'kennis' en zachte stroompjes 'kennen', zowel het probleem als de oplossing. Het lastige is dat de brokjes en stroompjes geen gelijkvormige puzzelstukken zijn die je enkel hoeft te verzamelen, omdraaien of op de juiste wijze moet leggen. Het zijn andersoortige puzzelstukjes (zie afbeelding) die incompatibel zijn en zich bovendien vaak verborgen houden in de werkwijzen en overtuigingen van alle samenwerkingspartners. Toch zullen deze stukjes op een bepaalde manier moeten worden gecombineerd tot een constructie die tot een breed gedragen aanpak leidt.
Terug naar 'epistemic fluency'. Dit begrip omvat precies de professionele vaardigheid die ik hierboven met zoveel woorden probeer te omschrijven. In het Engels klinkt het beter:
"Epistemic fluency denotes what it takes to be a productive member of a multidisciplinary team working on a complex problem. (…). It is a quality of professionals who are flexible and adept at engaging with different ways of knowing the world.
Goed, nu is dus enigszins duidelijk wat het inhoudt en waarom het belangrijk is. Het enige dat ontbreekt is een fatsoenlijke vertaling.
Heb je een suggestie? Laat het me weten. De beste inzending wint een roze koek.
