Op 15 mei 2015 neem ik deel aan een seminar over doorwerking van de politieacademie. De bijeenkomst wordt geleid door 'veranderaar' Hans Vermaak die in de ochtend een aantal praktijkgerichte onderzoeken de revue laat passeren. De middag begint met een review van de literatuur over 'kennistransfer' door Frans Leeuw van Politie & Wetenschap. Gedurende de dag wordt een aantal scherpe discussies gevoerd over de wenselijkheid van een toename van praktijk- en actieonderzoek dat gekenmerkt wordt door participatie en gericht is op doorwerking in de uitvoering. Een aantal onderzoekers tekent aan dat dit niet het einde van fundamenteel onderzoek moet betekenen, dat studies niet altijd vooraf te beoordelen zijn op hun doorwerking en dat dat ook niet hoeft. Er worden enerzijds kritische kanttekeningen geplaatst bij de generaliseerbaarheid en de kwaliteit van participatief onderzoek; anderzijds wordt de meerwaarde betwist van objectiverend onderzoek in de complexe, onvoorspelbare realiteit van het politiewerk.
Een verrassend compromis tussen bovenstaande (constructivistische vs. positivistische) wetenschapsfilosofische richtingenstrijd wordt bereikt met een simpele formule: C+M=O, oftewel Context + Mechanism = Output. Met deze oplossing wordt enerzijds onderkend dat er wezenlijke patronen, regelmatigheden en mechanismen (M) in het politiewerk zijn, maar dat deze kunnen verschillen afhankelijk van de specifieke plekken, situaties en contexten (C) die het politiewerk kenmerken. De interactie tussen deze twee variabelen levert een uitkomst op in de vorm van zichtbaar gedrag, handelen of output (O).
Na enig speurwerk blijkt deze formule de basis te vormen van de Realistische Evaluatie-methode en de bijpassende filosofie van het wetenschappelijk realisme. Ik besluit daarna me verder in deze methode en te verdiepen, mede omdat het door het constructivistische en het positivistische kamp leek te worden beschouwd als acceptabele middenweg.
