Lintopdrachten overslaan
Verdergaan naar hoofdinhoud

Integraal veiligheidsbeleid

Samenstellers: Marta Dozy en Adri Rademaker

Referent: Peter van Os

Laatst gewijzigd: 12 augustus 2013

In 1984 overschreed het totaal aantal geregistreerde misdrijven de 1 miljoen. In hetzelfde jaar verscheen een tussenrapport van de Commissie kleine criminaliteit, ingesteld door de regering en naar haar voorzitter de Commissie-Roethof geheten. Hierin werd een combinatie van factoren genoemd die bijdragen aan de veel voorkomende criminaliteit, zoals gebrekkige sociale controle, een laag risicobewustzijn bij burgers en bedrijven en een geringe pakkans. De commissie pleitte voor, onder andere, vergroting van de betrokkenheid van burgers bij hun fysieke woonomgeving en versterking van de samenwerking tussen politie, de lokale overheid en maatschappelijke organisaties zoals scholen, woningbouwverenigingen en welzijnswerk om de criminaliteit in de openbare ruimte tegen te gaan.De aanbevelingen van de commisie Roethof werden overgenomen, maar de criminaliteit bleef stijgen. In 1993 verscheen de eerste Integrale Veiligheidsrapportage, opgesteld door het Ministerie van Binnenlandse Zaken en vier andere ministeries. De veiligheidsketen werd geïntroduceerd, met proactie en preventie als twee van de vijf schakels. De gemeente werd de regie over het integraal veiligheidsbeleid toebedeeld. Het zou echter nog een decennium duren voordat de criminaliteitscijfers een dalende tendens liet zien. En iets langer voordat integraal veiligheidsbeleid verankerd raakte in lokale veiligheidsplannen.

In 2003 verscheen Kernbeleid Veiligheid. Handreiking voor gemeenten - een 'methode' om te komen tot lokaal integraal veiligheidsbeleid en er als gemeente regie op te voeren. Kernbeleid Veiligheid ontwikkelde zich in de jaren erna tot 'bijbel' voor veel ambtenaren integrale veiligheid. Als gevolg hiervan wordt tegenwoordig in veel gemeenten veiligheidsbeleid geformuleerd op vijf velden: een veilige woon- en leefomgeving, bedrijvigheid en veiligheid, jeugd en veiligheid, fysieke veiligheid, en integriteit en veiligheid. Elk veld wordt in Kernbeleid Veiligheid uitgewerkt in een aantal veiligheidsthema's.

Een voorstel tot verankering in de Gemeentewet van de regierol van de Gemeenteraad inzake het integraal veiligheidsbeleid is in 2010 naar Tweede Kamer gestuurd. In het voorstel staat dat de Gemeenteraad ten minste eens in de vier jaar een integraal veiligheidsplan vaststelt waarin de lokale doelen en de te behalen resultaten zijn opgenomen, evenals de inspanningen die de gemeente zal leveren en de inspanningen die zij van andere partijen verwacht. Het plan is gebaseerd op een analyse van de lokale veiligheidssituatie en op verwachte ontwikkelingen in de aankomende vier jaar. Input voor het veiligheidsplan wordt geleverd door, in ieder geval, de politie en het openbaar ministerie (art. 148a). Het voorstel is nog niet door de Kamer behandeld, maar de invloed van de Gemeenteraad op de taken van de politie op lokaal niveau is al wel wettelijk versterkt. In de nieuwe Politiewet is vastgelegd dat de Gemeenteraad eens per vier jaar de doelen vaststelt ten aanzien van de handhaving van de openbare orde en de hulpverlening door de politie. Dit doet de Raad door middel van het lokaal integraal veiligheidsbeleid. En er is vastgelegd dat de burgemeester de Gemeenteraad hoort voordat het regionaal beleidsplan voor de politie wordt vastgesteld (art. 38b). Hiermee wordt niet alleen beoogd lokale, regionale en landelijke prioriteiten met elkaar te verbinden, maar ook de lokale inbedding van de politie te versterken.

Verder lezen

Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (2006). De gemeente als regisseur: Lokale daadkracht mobiliseren. Den Haag. Hieruit: Hoofdstuk 3. De kunst van het verleiden, pp. 11-15. Hoofdstuk 7. De rol van de gemeente, pp. 31-36. Hoofdstuk 8. Specifieke voorwaarden voor gemeenten per regietype, pp. 37-38. Hoofdstuk 9. Invulling regievoering, pp.39-41.

Terpstra, Jan (2010). Het veiligheidscomplex. Ontwikkelingen, strategieën en verantwoordelijkheden in de veiligheidszorg. Den Haag: Boom Juridische Uitgevers. Hieruit: Hoofdstuk 5. Regulering van de publieke ruimte, pp. 117-142.

Tops P.W, M. van Duin, P. van Os en S. Zouridis (2010). Sleuren of sturen. Gemeenten en de sturing van veiligheid en politie. Apeldoorn: Politieacademie / Den Haag: VNG, pp. 5-39.

Stol Wouter, Carel Tielenburg, Wilbert Rodenhuis, Stefaan Pleysier en Jaap Timmer (red.) (2011). Basisboek integrale veiligheid. Boom Lemma Uitgevers. Hieruit: Hoofdstuk 2. Wouter Stol, Begrippenkader integrale veiligheid, pp. 43-47. Hoofdstuk 3. Janneke Liebregts, De ketenbenadering, pp. 57-71. Hoofdstuk 7. Arnt Mein, Bestuurlijke bevoegdheden voor openbare orde en veiligheid, pp. 121-135. Hoofdstuk 9. Cor Snijders en Joran Pronk, Decentrale overheden, pp. 155-167.

Jasper van Gaalen (2010). Kernbeleid Veiligheid. Handreiking voor gemeenten. Den Haag: VNG. In samenwerking met BMC Advies en Management in Amersfoort en het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid in Utrecht. Hieruit: Hoofdstuk 2. Stappenplan, pp. 9-30. Hoofdstuk 4. De gemeentelijke veiligheidsthema’s, pp. 49-82.

Uit: Inrichtingsplan NP, voorlopig vastgesteld, versie 2.1, 24 oktober 2012: 3.2 Uitgangspunten: lokale verankering en samenwerking, 3.3 Gemeente, 3.4 Burger en 3.5 Veiligheidshuis (4 pp.)

Links

www.hetccv.nl dossier: integraal veiligheidsbeleid

www.vng.nl onderwerpen: veiligheid / kernbeleid veiligheid

Lees ook meer over dit thema op PKN, bij het onderwerp Gemeenschappelijke Veiligheidsaanpak