Sinds haar intrede ongeveer een halve eeuw geleden is het concept burgerparticipatie voortdurend in ontwikkeling. In eerste instantie kregen burgers rond de jaren ’70 inspraak in diverse overheidsraden. Enkele decennia later ontwikkelde burgerparticipatie zich tot interactieve besluitvorming. Het nieuwe millennium kenmerkte zich door een toename van burgerinitiatieven en een veranderende, meer verbindende en faciliterende rol van de overheid.
De voortschrijdende dynamiek tussen burger en overheid is ook zichtbaar op het gebied van veiligheid. Al in de jaren ’80 kwam er aandacht voor de rol van burgers bij leefbaarheidsvraagstukken en de aanpak van ‘kleine criminaliteit’. Mede door de digitalisering van de maatschappij en de terugtrekkende rol van de overheid is de daadkracht, invloed en reikwijdte van burgers bij de aanpak van criminaliteit steeds verder toegenomen. Van ‘kleine criminaliteit’ naar alle criminaliteit, van leefbaarheid naar opsporing en van inspraak naar zelfstandige initiatieven, met en zonder de politie.
In de loop der jaren zijn verschillende modellen ontwikkeld om de diverse vormen van burgerparticipatie in beeld te brengen. De bekendste zijn de participatieladder van Arnstein (1969) en hiervan afgeleide variant van Edelenbos en Monnikhof (2001). Bij beide modellen geldt dat hoe hoger een participatievorm zich op de conceptuele ladder bevindt, des te meer ‘macht’ bij burgers ligt. De meest intensieve samenwerkingsvormen in het model zijn cocreatie en meebeslissen, waarbij overheid (waaronder politie) en burgers gelijkwaardig samenwerken binnen een gedeelde taakopvatting. In navolging van de ontwikkeling van burgerparticipatie in brede zin is op het gebied van veiligheid en criminaliteit de laatste jaren een verschuiving zichtbaar naar deze hogere vormen van samenwerking. Deels gegeven en deels zelf veroverd, de burger krijgt steeds meer ‘macht’ binnen de opsporing.
Hieronder vindt u enkele links naar onderzoeksrapporten over diverse vormen van burgerparticipatie en de implicaties hiervoor voor de politie.
Selecteer de link, klik op de rechtermuisknop en kies 'openen in nieuw tabblad' om deze pagina aan te houden.
