Onderwijs en praktijk nog beter op elkaar aan laten sluiten. Dat is hét uitgangspunt van de vernieuwde opleiding Wijkagent-senior (WASr). 'De nieuwe opleiding wijkt in veel opzichten af van traditionele opleidingen. Kernpunt van de nieuwe opzet? Studenten volgen geen colleges meer in Apeldoorn, maar dicht bij hun eigen werkplek', aldus teamchef GGP Kees Smolders en algemeen coördinerend docent Rob van Egmond.
On-the-job-onderwijs. Waarbij eigen werkervaringen, leervragen en ideeën van studenten de basis van de lesstof vormen. Daarnaast sluit het onderwijs aan bij de problematiek van een specifiek gebied.
Begin 2019 verzorgde het team GGP van de Politieacademie de eerste pilot van de nieuwe opleiding Senior Wijkagent in het basisteam Zaanstad. 'Een aantal pilots verder en er zijn nu al prachtige ontwikkelingen in gang gezet. De belangstelling wordt ook steeds groter. Meerdere eenheden vragen of de volgende pilot bij hen kan worden gedraaid. Hoe mooi is dat?'
Op de schop
De inhoud en organisatie van het onderwijs zijn grondig op de schop genomen. Zo werden studenten in het verleden geacht voor hun opleiding naar de Politieacademie in Apeldoorn te komen. Daar volgden zij hun opleiding samen met 15 andere studenten, veelal vanuit het hele land. Het onderwijs was strak georganiseerd, in afzonderlijke blokken opgedeeld en door meerdere docenten verzorgd. Studenten moesten zelf de inhoudelijke verbinding met de eigen praktijk zien te vinden.
‘Eenheden
vragen: mogen wij de volgende pilot zijn?’
Nieuwe opzet
In de nieuwe opzet is met die gang van zaken gebroken. Naar vorm en organisatie worden contactdagen niet centraal in Apeldoorn verzorgd, maar op een locatie binnen het eigen werkgebied. 'Een win-win situatie. De kwaliteit van de opleiding gaat omhoog en in praktische zin hoeven studenten in de toekomst veel minder te reizen', aldus Kees en Rob. Daarnaast worden de lesgroepen van maximaal 15 studenten samengesteld uit studenten van dezelfde eenheid, steeds in leerteams van drie studenten per basisteam. De leerteams met kandidaten worden door de eenheden gevormd. 'Zij krijgen echt de regie op het inzenden van kandidaten voor de opleiding. Organisatiegestuurd dus', vertelt Rob.
Vaste kerndocenten
Elke lesgroep wordt begeleid door twee vaste kerndocenten. 'Omdat de docenten het proces dan van a tot z meemaken, krijgen zij de mogelijkheid om een goede relatie met de studenten op te bouwen. Docenten leren dus samen op te trekken met de student. Dat betekent: samen de uitdaging aangaan én samen ontwikkelen. Met 'een arm om de schouder', om zo het leerproces te monitoren en in te spelen op individuele behoeften bij de studenten. Naast onderwijs - verzorgd door de kerndocenten - zijn gastcolleges (externe partners) ook mogelijk, waarbij zij zoveel mogelijk wordt aangesloten bij de praktijk en leervragen van de studenten.'
Met en van elkaar leren
Inhoudelijk is de eigen praktijk, werkervaringen en leervragen van de studenten een uitgangspunt van het onderwijsprogramma. Ook is de lesstof direct toepasbaar in de praktijk en in plaats van afzonderlijke vakken wordt de lesstof integraal aangeboden. Daarnaast leren studenten zoveel mogelijk met en van elkaar. 'Dat betekent dat studenten medeverantwoordelijk, maar ook afhankelijk zijn van elkaars actieve inbreng en aanwezigheid', aldus Rob. 'We leren studenten nieuwsgierig te worden, onderzoekend én oplossingsgericht te zijn, gebaseerd op samenwerking met integrale partners. Studenten krijgen dus echt een regiefunctie.'
De rol van de Operationeel Experts-wijk
In de nieuwe opleiding zijn de 'eigen' operationeel experts wijk (OE-Wijk) van meet af aan bij het onderwijsproces betrokken. 'Zij hebben een belangrijke taak in de voorbereiding, tijdens de opleiding en bij de afronding. De wijkagenten krijgen maximale begeleiding van de Operationeel Experts. Daarnaast spelen de OE's een belangrijke rol in de 'lintopdracht'. In deze opdracht gaan leerteams van drie studenten aan de slag met een maatschappelijk probleem, waar ze gezamenlijk gedurende de verdere opleiding aan werken', aldus Kees en Rob. 'De intentie van het onderzoek is zeker niet alleen om het tot een groot succes te maken, maar we willen de kandidaten in een onderzoekende, nieuwsgierige houding krijgen. Het resultaat is dus niet bepalend. We leggen juist de nadruk op de leerroute en het leerproces van de studenten. Hoe verloopt dit proces? Wat gaat goed, en wat kan beter?'
'Ik had laatst een collega in Zaanstad aan de lijn, waar we de pilot in mei 2020 hebben afgerond', aldus Rob. 'Hij vertelde mij dat één van de projecten nog steeds loopt. Die trein rijdt en is niet meer te stoppen. Daar worden wij natuurlijk enorm blij van.'
Doel van de opleiding
Aan het eind van de opleiding beschikken studenten over de vaardigheden, attitudes en kennis om de eigen positie binnen het complexe geheel van belangen en krachten analytisch te duiden en daarin passende keuzes te maken. 'Ook kunnen zij ontwikkelingen en signalen in de wijk analytisch vertalen naar onderbouwde interventie(s), met name waar politionele en bestuursrechtelijke verantwoordelijkheden elkaar kunnen versterken. Daarnaast beschikken de kandidaten over de vaardigheden om structurele en complexe veiligheidsvraagstukken in de wijk te vertalen naar concrete interventies en ze vervolgens mede door/samen met anderen tot uitvoering te brengen. En tot slot leren zij zelfkritisch te zijn op eigen kwaliteiten, kwetsbaarheden, leermomenten te reflecteren en daar vervolgens naar te handelen.'
Aanscherpen waar nodig
'De nieuwe opleiding is nog jong en volop in ontwikkeling, en daarmee in zekere zin ook een zoek- en leerproces voor de docenten zelf. Dat betekent dat studenten en docenten evenzeer van en met elkaar leren.'
