Hoe ga je op een professionele manier om met onbegrepen gedrag? Het handboek 'Omgaan met onbegrepen gedrag' van lector Bauke Koekkoek van de Politieacademie biedt antwoorden op deze en andere vragen. Het boek is bedoeld voor agenten in opleiding en agenten in basisteams. Aan de hand van verschillende situaties uit de praktijk, reikt Koekkoek kennis aan om zo effectief mogelijk te kunnen reageren. Vandaag presenteerde hij het boek aan Martin Sitalsing, eenheidschef Utrecht en portefeuillehouder Zorg & Veiligheid, en Pim Miltenburg, directeur van de Politieacademie.
De politie ziet het aantal incidenten met mensen met verward gedrag toenemen. Bauke Koekkoek, Lector Onbegrepen gedrag, veiligheid en samenleving aan de Politieacademie, spreekt liever van onbegrepen gedrag: "De woorden 'vreemd', 'verward', of minder vriendelijk: 'gestoord', 'gek', 'para' of 'psycho' klinken alsof ze horen bij anderen, niet bij onszelf. Als we deze situaties in ons werk meemaken, dan noemen we de betrokkenen makkelijk 'verward', 'gestoord' of 'psychisch patiënt'. Onbegrepen gedrag is iets van ons allemaal, al kan de aard en de ernst ervan natuurlijk sterk verschillen."
Begrijpen doet effectiever reageren
Maar hoe ga je op een professionele manier om met onbegrepen gedrag? Mensen kijken snel naar de politie voor een reactie. Koekkoek: "Gedrag begrijpen is niet hetzelfde als gedrag accepteren of goedkeuren. Maar hoe beter je de ander begrijpt, hoe overzichtelijker de situatie wordt en hoe beter je kan kiezen voor een passende (re)actie. Dat kan stevig ingrijpen zijn, het kan een rustig gesprek zijn en alles ertussenin - afhankelijk van de situatie."
Situaties uit de praktijk
Het handboek laat aan de hand van verschillende situaties uit de praktijk zien wat je kan doen als je als eerste professional ter plaatse bent. "Het doel van handelen bij onbegrepen gedrag is maximaal samenwerken met de persoon (en andere betrokkenen) om de situatie zo veilig mogelijk te maken, te de-escaleren en zo mogelijk te begrijpen. Als dat gelukt is: bekijken welke vervolgactie de situatie kan verbeteren", vertelt Koekkoek. Bij het schrijven van het handboek kreeg hij hulp en feedback van een docent, een wijkagent en een net afgestudeerde agent.
Het boek gebruiken
Koekkoek presenteerde het boek aan Martin Sitalsing, portefeuillehouder Zorg & Veiligheid bij de politie. Sitalsing benadrukte dat 'verwarde personen' een ingewikkeld vraagstuk is dat veel van de politie vraagt: "Het is een groot thema als je kijkt naar politiecapaciteit die erin gaat zitten. Het gaat onder de huid van politiemensen zitten, niet vanuit crimineel oogpunt, maar vanuit onbegrip. Dat je soms met geweld moet optreden, dat betekent nogal wat. We zijn daarom op zoek naar wat we kunnen toevoegen aan de gereedschapskist van dienders om hiermee om te gaan. Naar een handelersrepertoire zonder in de hulpverleners/zorgrol te zitten. Daarom ben ik blij met dit praktische boek, waarmee we onze studenten direct mee kunnen nemen en dat handvatten geeft voor hoe we in de praktijk kunnen omgaan met dit vraagstuk."
Daarnaast bood Koekkoek het boek aan Pim Miltenburg, directeur van de Politieacademie. Miltenburg: "Politiewerk is mensenwerk. Je gunt dat collega's meer handvatten krijgen om dit werk te doen in moeilijke omstandigheden. Daarom ben ik blij met het boek, het is geen abstracte wetenschap maar helpt onze mensen om te gaan met onbegrepen gedrag. Het is belangrijk dat we politiemensen al vanaf het begin leren hoe ze dat op een professionele manier kunnen doen. Daarom geef ik het boek met heel veel trots symbolisch door aan de docenten van de Politieacademie." Het boek is namelijk opgenomen in het curriculum van het basispolitieonderwijs.
Een docent, agenten uit Utrecht en ervaringsdeskundige Jeroen Zwaal vertelden over hun ervaringen met het boek tot nu toe. Van "ik had dit boek graag in mijn opleiding gehad" tot "winst dat het vanuit de praktijk geschreven is met hapklare brokken en een instructiekaart" en "je hebt door de casussen aanknopingspunten van wat je zou kunnen doen en daar je eigen weg in te vinden."
Meer informatie
- Het boek is opgenomen in het curriculum van het basispolitieonderwijs.
- Het boek is hier te bestellen (uitgeverij SDU)
