Engelandvaarders.
Daar moest ik aan denken toen ik recent het verhaal van een Syrische vluchteling mocht aanhoren.
Met respect wordt in Nederland gesproken over Engelandvaarders.
"In juli 1940 ontsnapten drie Nederlanders vanuit bezet Nederland en staken met een twaalfvoetsjol de Noordzee over naar Engeland. Zij werden uiteraard Engelandvaarders genoemd. Na hen zagen nog meer Nederlanders kans Engeland te bereiken, niet alleen rechtstreeks varend of door de lucht, maar ook over land, via neutrale landen als Zwitserland, Portugal, Spanje en Zweden.
'Engelandvaarder' werd de erenaam voor alle mannen en vrouwen die tijdens de Tweede Wereldoorlog (1940-1945), na de capitulatie van de Nederlandse strijdkrachten en vóór de geallieerde invasie in Normandië op 6 juni 1944 (D-day) uit bezet gebied wisten te ontsnappen." Dit veelal met de bedoeling zich in Engeland of ander geallieerd gebied bij de geallieerde strijdkrachten aan te sluiten om actief aan de strijd tegen de vijand (Duitsland, Italië, Japan) deel te nemen.
Ruim 1700 Nederlandse mannen en vrouwen zijn, na vele moeilijkheden te hebben overwonnen, in Engeland of ander geallieerd gebied aangekomen (bron:www.engelandvaarders1940-1945.nl/cms/)
'Mijn' Syrische vluchteling (ik noem hem Davood) vertelde hoe hij in Syrië zijn studie volgde en een toekomst wilde opbouwen met zijn vrouw. Gedurende zijn studie verslechterde de situatie in zijn land. Door zijn studie kon hij zijn militaire dienstplicht uitstellen, maar onvermijdelijk kwam het einde van zijn studie en de oproep voor militaire dienst dichterbij.
Ondertussen werd duidelijk dat het Syrische leger optrad tegen de eigen bevolking. Dat ongefundeerde arrestaties plaats vonden, mensen zonder proces gevangen werden gezet, dat bij demonstraties op demonstranten geschoten diende te worden.
Davood kon dit niet verenigen met zijn geweten en besloot onder te duiken en te vluchten. Er was immers maar één keuze. Dienst nemen en gehoorzamen. Weigering betekende verraad en de doodstraf.
Via via werd een mogelijke vluchtroute bekend. Te voet naar Turkije. In Turkije van de ene naar de andere plaats in een gesloten vrachtauto en vanuit Turkije naar Europa, opnieuw per vrachtauto.
Kosten: ongeveer € 10.000,-, bij elkaar gesprokkeld door de hele familie door spaargeld en de opbrengst van verkochte spullen bij elkaar te leggen.
Na 11 dagen in een gesloten vrachtauto door Europa vervoerd te zijn (met 11 andere vluchtelingen) werd Davood in Nederland bij een tankstation uit de vrachtauto gelaten. Nadat hij zich had gemeld bij de kassa werd de politie gebeld. Die gaf hem een kaartje met de adresgegevens van het COA in Ter Apel, waar hij zich maar moest melden.
Op mijn vraag wat hij er van vond dat de organisatoren van de reis 12 x € 10.000 in hun zak staken, kreeg ik een wat verbaasde blik. "€ 10.000,- voor je leven, dat is toch niets? Zou u geen € 10.000,- uitgeven aan een operatie als u daar het leven mee zou kunnen behouden?"
Mijn morele oordeel (vanaf de bank, vanuit een warm en veilig Nederland) over mensen die verdienen aan de ellende van een ander, is luxe als je kiest tussen overleven of sterven.
Engelandvaarders weigerden mee te werken aan een tiranniek bewind. Engelandvaarders kozen voor vrijheid. 80% van de Engelandvaarders ging de strijd tegen onrecht aan ontvluchtte daarom hun vaderland.
Wij eren hen en hebben respect voor hen.
Davood koos om niet op zijn landgenoten te schieten. Hij ontvluchtte zijn land. Weigerde mee te werken aan een tiranniek bewind. Ziet zijn familie niet meer. Bouwt een bestaan op met zijn vrouw, in een land dat hij niet kent.
Ik eer hem en heb respect voor hem.
Column van Gerdo Elzinga, Projectleider Morele Weerbaarheid in het Basis Politieonderwijs
Reageren? Mail gerdo.elzinga@politieacademie.nl
