Het monster van Frankenstein, de Enigma-machine waarmee de Britten gecodeerde boodschappen van de Duitsers kraakten, een schaakcomputer die elke grootmeester de baas is en een robothond als steun voor bejaarden. Tijdens een rondleiding door de expositie ‘More than Human’ in de Groningse cultuurtempel Forum konden de deelnemers van de pilot zich vergapen aan de verschillende gezichten van artificiële intelligentie (AI).
De expo en het aansluitende college van Jan-Willem de Graaf (lector Brain and Technology) leverden volop gespreksstof op. Niet over wat AI is, maar over de implicaties voor werk, samenleving en mens-zijn.
Ecosysteem
Precies voor die vertaalslag dient de pilotleergang Digitale Transformatie en Leiderschap. Deze is opgezet door de Politieacademie, Nationale Politie en AOG School of Management en wordt voorjaar 2020 voor de tweede keer gegeven. De twintig deelnemers kennen de technische mogelijkheden en benutten die vaak ook al. Maar vraag is hoe ze een andere manier van werken op kunnen schalen. Zoals Marco Derksen, een van de cursusleiders, stelt: ‘Digitale transformatie is wat anders dan dingen die je vroeger offline deed, nu online doen. Het gaat om digitalisering 3.0 en daarin staan niet machines, maar mensen centraal.’
Sleutelwoorden bij die transformatie zijn samenwerken en netwerken. ‘Van egosysteem naar ecosysteem’ noemde Derksen dat. En dan gaat het om dingen op elkaar afstemmen zodat er ruimte voor groei is. Want er gebeurt al veel, meldden de deelnemers, maar de verknoping ontbreekt nog. ‘Hoe laten we elkaar weten waar we mee bezig zijn?’
Er is kortom behoefte aan bredere netwerken, al dan niet digitaal, waarin mensen kennis en ervaringen kunnen uitwisselen. Tegelijkertijd, zo stelden de deelnemers, kun je netwerken en communities niet van bovenaf opleggen. Net als in een ecosysteem moeten ze organisch groeien. ‘Een organisatie verandert met één conversatie per keer.’
Wilde westen
Wat betekent dit voor persoonlijk leiderschap? Cursusleider Michiel Schoemaker benoemde alvast drie elementen: mensen verbinden, oog voor identiteit van teams en het benutten van sociaal kapitaal. Daar zit geen woord techniek bij. Wederom: het draait om mensen, niet om machines. Digitale technieken maken verbindingen tussen mensen en leren van elkaar wel gemakkelijker.
Het gaat om een gezamenlijke ontdekkingstocht. Derksen vergeleek die met de pioniers uit het wilde westen. ‘We zijn op weg, maar waarheen weten we nog niet precies.’ Dat betekent niet dat we maar wat ronddwalen. Net zoals de wagenmeesters vroeger elke avond verkenners op pad stuurden om de volgende ochtend de beste route te kiezen, zo kunnen leidinggevenden de voorhoede benutten om paden uit te zetten. Waarbij het uiteraard de kunst is om de hele karavaan mee te krijgen.
Thema’s
De twintig deelnemers gaan de komende maanden ook pionieren. Ze gaan zich in groepjes buigen over zelfgekozen thema’s. Zo verdiept een groepje zich in de veiligheidscoalities en de positionering van de politie in de rechtstaat. Twee groepjes verkennen nader wat politiewerk 3.0 vraagt van leiders en hoe je als leidinggevende kansrijke verandering herkent en je mensen mee krijgt. De werkomgeving als leerplek is thema van een vierde groepje. De laatste groep ten slotte probeert grip te krijgen op bestaande initiatieven binnen de politie. Onder de noemer ‘O, was dat er al?’ gaat de groep een platform opzetten met overzicht van wie waar mee bezig is. Als het goed is, gaat er iets broeien en groeien.
