‘Begin niet aan beanbags voor ordehandhaving’

Bij de heftige rellen in Rotterdam van vorige week zag een aantal agenten zich genoodzaakt van hun vuurwapen gebruik te maken en gericht te schieten. Dat is sinds de strandrellen bij Hoek van Holland van augustus 2009 niet meer voorgekomen en was toen een unicum in grootschalige ordehandhaving. Heeft de politie behoefte aan niet-penetrerende projectielen, zoals beanbags, voor het handhaven van de openbare orde? Tot nu toe maakt de politie er geen gebruik van in deze situaties, ondanks dat de Ambtsinstructie voor de politie de mogelijkheid daartoe sinds dit jaar wel bevat.

In 2018 deed Adang met collega’s in opdracht van de politie onderzoek naar niet-penetrerende projectielen. De onderzoekers concludeerden dat invoering van deze middelen voor ordehandhaving niet of nauwelijks meerwaarde heeft, maar wel grote risico’s kent. Adang: ''Het heeft impact op het maatschappelijk draagvlak voor de ordehandhaving van de politie. In het buitenland zijn de ervaringen dat het, zelfs voor ervaren schutters, moeilijk is om tijdens een chaotische situatie deze geweldsmiddelen nauwkeurig in te zetten. En er is kans op ernstig letsel bij doelpersonen én omstanders. De conclusie was daarom in gewone mensentaal: begin er niet aan.''

Waarom zou je niet-penetrerende projectielen willen inzetten? Het zou een gewelddadige menigte of afstand kunnen houden of uiteen kunnen drijven. ''Maar in de Nederlandse praktijk blijkt de Mobiele Eenheid goed in staat om, mede vanwege haar georganiseerde optreden, met de beschikbare middelen het hoofd te bieden aan de situaties waar zij mee geconfronteerd wordt. De gedachte dat je maar beter op alles voorbereid kan zijn heeft een zekere aantrekkingskracht, maar het is zeer de vraag of deze middelen in sterk geëscaleerde situaties behulpzaam zijn'', zegt Adang. 

Adang concludeert daarom dat er nu geen noodzaak is voor aanvullende minder dodelijke (less-than-lethal) wapens voor ordehandhaving. ''Een focus op geweldsmiddelen helpt ordehandhaving en politiemensen niet echt. Daarnaast heeft het het risico in zich van misplaatst vertrouwen in een technologische oplossing voor wat eigenlijk heel andere maatschappelijke en organisatorische problemen zijn'', concludeert Adang.